ماژول مدیریت تهیه نسخه پشتیبان از تصاویر در سامانه پکس (PACS Backup Manager):
رشد لحظه به لحظه دانش انفورماتیک و فزاینده منابع اطلاعات، در کنار فرصتهایی که ایجاد میکند تهدیدهای خاص خود را نیز داراست و همواره لذت استفاده از اطلاعات گسترده با چالش و نگرانی از دست رفتن اطلاعات توامان است. بی شک در اختیار داشتن نسخه مطمئن پشتیبان از اطلاعات مهمترین و مطمئن ترین ابزار مقابله با خطر از دست رفتن اطلاعات میباشد.
سامانه پکس بعنوان مرجع آرشیو و ذخیره سازی اطلاعات تصاویر بیماران و کاربران در بیمارستانها و مراکز تصویربرداری با امکان تسهیل دسترسی سریع و آسان به آرشیو اطلاعات تصاویر بیماران نیز از این قاعده مستثنی نیست. باتوجه به رشد سامانه پکس در کشور میتوان بصورت متوسط سن پکس در بسیاری از مراکز درمانی را بین ۳ تا ۵ سال درنظر گرفت و بنابراین چالش نگهداری اطلاعات تصاویر بیماران و کاربران سامانه پکس بیش از پیش نمایان شده است.
انتظار کاربران از سامانه پکس در مراکز درمانی دسترسی سریع و آسان به این حجم از اطلاعات بیماران و اطلاعات پروفایل کاربری خود در لحظه میباشد و تصور از دست رفتن این حجم از اطلاعات مهم و ارزشمند بسیار نگران کننده است گرچه متاسفانه طی ماههای اخیر بدلیل شیوع باج افزارهای مخرب و پیچیده در کنار عدم توجه به تهیه نسخه پشتیبان مطمئن و یا مهمتر از آن عدم توانایی سامانه پکس در ایجاد نسخه مطمئن از اطلاعات تصاویر بیماران و کاربران، این تصور رنگ واقعیت بخود گرفته است و برخی مراکز درمانی در کشور اطلاعات ارزشمند و غیرقابل جبرانی را از دست داده اند.
با توجه به اهمیت بالای نگهداری و نیاز به دسترسی دائم به اطلاعات تصاویر بیماران و کاربران سامانه پکس، پشتیبان گیری از این اطلاعات و نحوه مدیریت آن در سامانه پکس فوق العاده حائز اهمیت می باشد.
مفهوم صحیح و استاندارد مدیریت پشتیبانی گیری از اطلاعات تصاویر بیماران در سامانه پکس مشتمل بر ایجاد حداقل نسخه دوم به صورت آنلاین و نسخه سوم بصورت آفلاین، اطمینان از ایجاد و صحت این نسخ، امکان تهیه و مدیریت نسخه کوتاه مدت و بلند مدت، امکان تعریف نسخه پشتیبان بر اساس سن مطالعات، امکان زمانبندی ایجاد نسخه پشتیبان، امکان تعریف محل و اولویت و آستانه ظرفیتی نسخه پشتیبان به صورت هوشمند و مهمتر از همه امکان فراخوانی و مشاهده تصاویر از نسخه پشتیبان تصاویر به صورت آنلاین در هنگام عدم دسترسی به نسخه اصلی تصاویر به صورت خودکار و بدون وقفه در کارکرد سامانه پکس می باشد.
توجه به این نکته ضروری است که در یک سامانه پکس استاندارد و بروز تهیه نسخه پشتیبان از تک تک مطالعات بصورت آنلاین و در لحظه صورت میپذیرد. به همین ترتیب دسترسی به این نسخه پشتیبان ایجاد شده درصورت عدم دسترسی به نسخه اصلی تصاویر بیماران نیز بصورت آنلاین و بدون وقفه در عملکرد سامانه پکس میباشد به گونه ای که کاربران متوجه در دسترس نبودن نسخه اصلی تصاویر نمی شوند و تصاویر بدون هیچگونه وقفه ای از محل نسخه پشتیبان بارگذاری و مشاهده میشوند.
ایجاد نسخه پشتیبان از مجموعه سرور سامانه پکس یا تصاویر بصورت Duplicate کردن اطلاعات ، گرچه سبب ایجاد نسخه پشتیبان میگردد اما بدلیل نداشتن ویژگیهایی که در بالا بدان اشاره شد به ویژه عدم امکان مدیریت آن، ابدا بعنوان نسخه پشتیبان استاندارد در سامانه های پکس روز دنیا تعریف و مورد استفاده قرار نمیگیرد.
در کنار تهیه نسخه پشتیبان اطلاعات تصاویر بیماران، تهیه نسخه پشتیبان از پایگاه داده سامانه پکس شاید اهمیتی برابر با نسخه پشتیبان اطلاعات تصاویر بیماران داشته باشد.(نظر شخصی بنده است)
پایگاه داده سامانه پکس بعنوان نگهدارنده اطلاعات لینک محل ذخیره سازی تصاویر، اطلاعات کاربران، گزارشات درج شده در سامانه پکس توسط پزشکان رادیولوژیست، نتایج حاصل از بررسی مطالعات بیماران بویژه در مراکز آموزشی-درمانی توسط پزشکان و کاربران، اطلاعات سایر نودهای شبکه پکس از جمله دستگاههای تصویربرداری؛ روباتها؛ پرینترها و … بعنوان قلب تپنده سامانه پکس به هیچ عنوان نباید از پروسه پشتیبان گیری مغفول بماند.
در مورد پایگاه داده نیز توجه به این نکته ضروری است که در یک سامانه پکس استاندارد و بروز از پایگاه داده بصورت آنلاین و در لحظه پشتیبان گیری میشود و درصورت وقوع هرگونه خطا و اشکال در سامانه پکس یا سخت افزار مرتبط و یا حتی حوادث فورس ماژور مانند نوسان برق و … امکان بازگشت به آخرین لحظه پیش از وقوع خطا، در پایگاه داده با سرعت بالا امکانپذیر است.
امیدوارم مطلب فوق مفید واقع گردد و سبب بازنگری مراکز درمانی در تدوین سیاست تهیه پشتیبان گیری از اطلاعات تصاویر بیماران در سامانه پکس شود و حتما نحوه تهیه و امکان نسخه پشتیبان از اطلاعات تصاویر بیماران و پایگاه داده سامانه پکس مورد استفاده از شرکتهای ارائه کننده مطالبه شود.
نوشته : مهندس مسعود رئیسی